Total diz protezi ameliyatından sonra tam iyileşme için düzenli egzersizlerle dizinize gücünü ve hareketliliğini geri kazandırmak ve günlük aktivitelere kademeli olarak dönmek önemlidir. Ortopedik cerrahınız ve fizyoterapistiniz, günlük olarak 20 ila 30 dakika veya hatta 2 ila 3 kez egzersiz yapmanızı ve erken iyileşme döneminizde günde 30 dakika yürümenizi önerebilir.
Bu rehber, fizyoterapistiniz ve ortopedik cerrahınız tarafından denetlenen egzersiz ve aktivite programınızı daha iyi anlamanıza yardımcı olabilir. Güvenli bir iyileşme için, gösterilen egzersizleri yapmadan önce mutlaka terapistiniz veya cerrahınızla kontrol ettiğinizden emin olun.
Ameliyat Sonrası Erken Dönem Egzersizler
Aşağıdaki egzersizler, bacaklarınıza ve ayaklarınıza kan pıhtısı oluşumunu önlemek için dolaşımı artırmaya yardımcı olacaktır. Aynı zamanda kaslarınızı güçlendirecek ve diz hareketinizi geliştirecektir.
Egzersizlere mümkün olan en kısa sürede başlayın. Ameliyat sonrası hemen iyileşme odasında başlayabilirsiniz. İlk başta rahatsızlık hissedebilirsiniz, ancak bu egzersizler iyileşmenizi hızlandırmaya ve ameliyat sonrası ağrınızı azaltmaya yardımcı olacaktır.
Diz Ekstansiyonu (Quadriceps Sets)
- Diz kapağınıza doğru sıkın.
- Dizinizi düzeltmeye çalışın. 5 ila 10 saniye boyunca bu pozisyonu koruyun.
- Bu egzersizi yaklaşık 2 dakikalık bir süre içinde 10 kez tekrarlayın, ardından bir dakika dinlenin ve tekrarlayın.
Düz Bacak Kaldırma
- Diziniz tamamen düz olacak şekilde yatağın üzerinde diz kaslarınızı sıkın, yukarı doğru kaldırın. 5 ila 10 saniye boyunca bu pozisyonu koruyun.
- Yavaşça aşağı indirin.
- Dizinize yorgunluk hissedene kadar tekrarlayın.
- Bu egzersiz yaklaşık 3 dakika sürebilir.
- Ayrıca otururken de bacak kaldırmaları yapabilirsiniz.
- Diz kaslarınızı sıkın ve dizi tamamen düz tutarak bacağınızı desteksiz kaldırın.
- Yukarıdaki gibi tekrarlayın.
- Diz kapağınızın gücü tamamen geri dönene kadar bu egzersizlere ara ara devam edin.
Ayak Bileği Pompaları
- Ayak bileğinizi ritmik olarak buğday ve ön bacak kaslarınızı kasarak yukarı ve aşağı hareket ettirin.
- Bu egzersizi iyileşme odasında saatte 2 ila 3 kez, 2 ila 3 dakika boyunca yapın.
- Televizyon izliyorsanız, her reklam arasında bu egzersizi yapın.
- Bu egzersizi tamamen iyileşene ve ayak bileği ve alt bacak şişliği tamamen geçene kadar sürdürün.
Diz Düzleştirme Egzersizleri
- Topuğunuzun yatağa değmemesi için topuğunuzun hemen üstüne küçük bir rulo havlu yerleştirin.
- Diz kaslarınızı sıkın.
- Dizinizi tamamen düzeltmeye ve dizinizin arkasını yatağa değdirmeye çalışın. Tamamen düz olarak 5 ila 10 saniye boyunca bu pozisyonda tutun.
- Dizinizi tamamen düz hale gelene kadar tekrarlayın.
- Bu egzersiz yaklaşık 3 dakika sürmelidir.
Yatak Destekli Diz Bükme Egzersizleri
- Ayağınızı kalçalarınıza doğru kaydırın, dizinizi bükün ve topuğunuzu yatağa bastırın. Dizinizi maksimum şekilde bükük bir pozisyonda 5 ila 10 saniye tutun.
- Bacağınızı düzeltin.
- Dizinizi tamamen bükene kadar veya bacağınız yorgun hissedene kadar birkaç kez tekrarlayın.
- Bu egzersiz yaklaşık 2 dakika sürmelidir.
Oturarak Destekli Diz Bükme Egzersizleri
- Yatağınızın yanında veya bir sandalyede otururken, uyluğunuzu destekleyin ve operasyon geçiren dizinizin topuğunun arkasına ayağınızı yerleştirin.
- Dizinizi mümkün olduğu kadar yavaşça bükün. Dizinizi bu pozisyonda 5 ila 10 saniye boyunca tutun.
- Bacağınız yorgun hissedene veya dizinizi tamamen bükene kadar birkaç kez tekrarlayın.
- Bu egzersiz yaklaşık 2 dakika sürmelidir.
Oturarak Desteksiz Diz Bükme Egzersizleri
- Yatağınızın yanında veya bir sandalyede otururken, uyluğunuzu destekleyerek dizinizi mümkün olduğu kadar bükün ve ayağınızı yerleştireceğiniz yere kadar getirin.
- Ayağınız hafifçe yerde dururken, üst vücudunuzu sandalyede öne doğru kaydırarak diz bükmenizi artırın. 5 ila 10 saniye boyunca bu pozisyonda tutun.
- Dizinizi tamamen düzeltin.
- Bacağınız yorgun hissedene veya dizinizi tamamen bükene kadar birkaç kez tekrarlayın.
- Bu egzersiz yaklaşık 3 dakika sürmelidir.
Erken Aktivite
Ameliyatınızdan kısa bir süre sonra hastane odanızda kısa mesafelerde yürümeye ve günlük aktiviteleri yapmaya başlayacaksınız. Bu erken aktivite, iyileşmenize yardımcı olur ve dizinizin gücünü ve hareketini yeniden kazanmasına yardımcı olur.
Yürüme
Dizinizin iyileşmesine yardımcı olmanın en iyi yolu düzgün bir şekilde yürümektir. İlk başta bir yürüteç veya koltuk değneği kullanarak yürüyeceksiniz. Cerrahınız veya terapistiniz bacağınıza ne kadar ağırlık koymanız gerektiğini size söyleyecektir.
Yürüteciniz veya koltuk değneğiniz üzerinde rahat ve dik durun ve ağırlığınızı eşit olarak dağıtın.
Yürütecinizi veya koltuk değneğinizi kısa bir mesafe ileriye doğru kaydırın; ardından ameliyatlı bacağınızı düzleştirerek ayağınızın topuğunun önce zemine temas etmesini sağlayın.
İlerlerken, diz ve ayak bileğiniz bükülecek ve tüm ayağınız düzgün bir şekilde zemine temas edecektir.
Adımı tamamlarken, parmak uçlarınız zeminden kalkacak ve diz ve kalçanız bükülecektir, böylece bir sonraki adım için öne doğru uzanabilirsiniz. Unutmayın, önce topuğunuzla temas edin, ardından ayağınızı düzleştirin ve son olarak parmak uçlarınızı zeminden kaldırın.
Yürüyüşünüzü ritmik ve düzgün bir şekilde yapmaya çalışın. Acele etmeyin. Adım uzunluğunuzu ve hızınızı düzenleyerek düzenli bir şekilde yürüyün.
Kas gücünüz ve dayanıklılığınız arttıkça, daha fazla zaman yürüyebilir ve yavaş yavaş bacağınıza daha fazla ağırlık koyabilirsiniz. Daha fazla zaman yürüyüp, 10 dakikadan uzun süre ayakta durabildiğiniz ve diziniz yeterince güçlü olduğunda, yürütecinizi veya koltuk değneğinizi tek bir değnek veya baston ile değiştirebilirsiniz. Yürüteci veya bastonu ameliyat edilen dizinizin karşı tarafındaki elinizde tutun. Ameliyat edilen dizinizden uzaklaşarak topallamamalı veya eğilmemelisiniz.
Merdiven Çıkma ve İnmek
- Merdiven çıkma, güçlendirme ve dayanıklılık için mükemmel bir aktivitedir ve aynı zamanda esneklik gerektirir.
- İlk başta destek için bir el koruyucuya ihtiyacınız olacak ve sadece bir adımı çıkabileceksiniz.
- Her zaman iyi dizinizle merdivenleri çıkın ve ameliyatlı dizinizle inin. "İyiyle yukarı, kötüyle aşağı" şeklinde hatırlayın.
- Gücünüz ve hareket kabiliyetinizin çoğunu geri kazanana kadar merdivenlerle başa çıkmada size yardımcı olacak birini yanınızda isteyebilirsiniz.
- Standart yükseklikten (7 inç) daha yüksek basamakları çıkmaya çalışmayın ve her zaman dengenizi sağlamak için bir el koruyucu kullanın.
- Güçlendiğiniz ve daha hareketli olduğunuzda, merdivenleri adım adım çıkmaya başlayabilirsiniz.
Gelişmiş Egzersizler ve Aktiviteler
Kısa mesafelerde ve birkaç adımda bağımsızlığınızı kazandıktan sonra aktivitenizi artırabilirsiniz. Ameliyat öncesi diz problemlerinizin neden olduğu ağrı ve ameliyat sonrası ağrı ve şişme dizinizi zayıflatmış olabilir. Tam bir iyileşme birkaç ay sürebilir. Aşağıdaki egzersizler ve aktiviteler size tamamen iyileşmede yardımcı olacaktır.
Ayakta Diz Bükme
- Yürüteç veya koltuk değneği yardımıyla dik dururken, uyluğunuzu kaldırın ve dizinizi mümkün olduğu kadar bükün. 5 ila 10 saniye boyunca bu pozisyonda tutun.
- Dizinizi düzleştirin ve topuğunuz önce zemine temas etsin.
- Bacak yorgun hissedene kadar birkaç kez tekrarlayın.
- Bu egzersiz yaklaşık 2 dakika sürmelidir.
Dirençli Diz Egzersizleri
Dize hafif ağırlıklar yerleştirebilir ve yukarıdaki herhangi bir egzersizi tekrarlayabilirsiniz. Bu dirençli egzersizler genellikle ameliyatınızdan 4 ila 6 hafta sonra başlayabilir. İlk olarak 1 ila 2 pound ağırlıklar kullanın ve gücünüz arttıkça ağırlığı yavaşça artırın. (Uygun fiyatlı, Velcro kayışlarıyla sarılabilen ayak bileği ağırlıkları çoğu spor malzemeleri mağazasında bulunabilir.)
Egzersiz Bisikleti
- Egzersiz bisikleti sürmek, kas gücünüzü ve diz hareketliliğinizi geri kazanmada mükemmel bir aktivitedir.
- İlk başta, oturma yüksekliğini beliniz hafifçe düzken ayağınızın altının pedala hafifçe değdiği bir şekilde ayarlayın.
- İlk olarak geriye doğru pedalla.
- Rahat bir bisiklet hareketi geriye doğru mümkün olduktan sonra ileriye doğru sürün.
- Güçlendikçe (yaklaşık 4 ila 6 hafta sonra) egzersiz bisikletinin direncini yavaşça artırın. Günde 2 kez 10 ila 15 dakika bisiklete binin ve zamanla haftada 3 ila 4 kez 20 ila 30 dakikaya kadar artırın.
Egzersiz veya Aktivite Sonrası Ağrı veya Şişlik
Egzersiz veya aktivite sonrasında diz ağrısı veya şişlik yaşayabilirsiniz. Bunu, bacağınızı yukarı kaldırarak ve bir havluya sarılı buz uygulayarak hafifletebilirsiniz. Buz kullanıyorsanız, buzu diz üzerine 20 dakika bırakın ve ardından 20 dakika ara verin; bu sırayı yaklaşık 2 saat boyunca tekrarlayın.
Egzersiz ve aktivite düzenli olarak gücünüzü ve hareket kabiliyetinizi artırmalıdır. Herhangi bir sorunuz veya sorununuz varsa, ortopedik cerrahınıza veya fizyoterapistinize başvurun.
